Kunsthuis Syb

De traagheid, de lijdzaamheid, de ontvankelijkheid, de stilstand. Het zijn geen uitgangsposities waarbij je denkt: nu gaat het gebeuren! Nee, er heerst stilte; we zijn in afwachting, in limbo. Passiviteit opent een wereld die we liever niet zien. We hebben de voorkeur voor een wereld van actie; doelen halen, statements maken. Bam bam bam!

Waarom zien we passiviteit eigenlijk als iets minderwaardigs? Vraagt kunstenaar en schrijver Anne Marijn Voorhorst zich af. Passiviteit mag de weg van de minste weerstand zijn, maar je zonder weerstand openstellen voor de wereld om je heen, zou weleens kunnen leiden tot een buitengewoon intensief creatief proces. Dit is een vorm van werken waar met name vrouwelijke kunstenaars sterk in kunnen zijn omdat ze zo radicaal anders is dan de door mannen gedomineerde stijl van denken en handelen.

“Passiviteit”, zo schrijft de Franse feministe, schrijfster en filosofe Hélène Cixous, “is tegelijkertijd een machtiging en een techniek. Deze vorm van passiviteit is onze manier – daadwerkelijk een actieve manier – om dingen te leren kennen door onszelf te leren kennen door de dingen.”

Anne Marijn Voorhorst vroeg drie vrouwelijke kunstenaars om samen met haar zes weken lang te onderzoeken wat passiviteit is en waartoe een passieve werkhouding kan leiden. En wat is daarvoor een betere plek dan het rustige “hier gebeurt helemaal niets” Beetsterzwaag?

De vier kunstenaars betrekken elkaar in elkaars creatieve proces, onder andere door dagelijkse ochtendrituelen en middagbijeenkomsten voor elkaar te organiseren. Ze discussiëren, lezen elkaar voor, luisteren, observeren en wachten af… Deze methodes scheppen een ruimte waarin er – los van doelen en kritische blokkades – nieuw werk kan ontstaan. Aan het eind van de residency presenteren ze hun werk in een expositie (tijdens het Kunstweekend Beetsterzwaag op 14 en 15 juli) en ligt er een basis voor een publicatie waarin ze hun onderzoek verder uitwerken in zowel tekst als beeld.

Anne Marijn Voorhorst (1992, NL) is schrijver en beeldend kunstenaar. In haar werk verkent ze vol overgave de potentie van het vertellen van verhalen. Tegelijkertijd is ze gefascineerd door de taalwetenschap: de vorm van taal, het geluid en de relatie tussen taal en (vrouwelijk) agentschap. In SYB wil Anne Marijn verder duiken in het verhaal zonder plot en in de interne monoloog. Ze gaat schrijven vanuit passieve karakters die zichzelf laten leiden en bewegen door hun omgeving zoals een rivier of een steen. In het vermengen van poëzie en proza, zoekt Anne Marijn een weg naar een diepere laag van de taal.

Minne Kersten (1993, NL) maakt beelden en installaties die voortkomen uit fictieve vertellingen. Daarin onderzoekt ze hoe geschreven taal en het fysieke beeld zich tot elkaar verhouden. De focus ligt vaak op de interactie tussen het menselijk lichaam en de vormgegeven wereld van objecten. Op microscopisch niveau observeert ze hoe mensen en objecten met elkaar samenleven. In SYB werkt Minne aan een serie objecten die ze ‘safe-keepers’ noemt. Dit is een zinspeling op de term keepsake: een object dat een herinnering in zich meedraagt aan een persoon of een situatie. Minne verbindt hieraan de gedachte dat er actieve elementen zitten in de materie van objecten. Zo kan een ‘passief’ object door fictie in beweging gezet worden.

Het werk van Marlena von Wedel (1989, DE) begint vaak als een performance die ze vervolgens transformeert in een levendige video. Marlena is geïnteresseerd in het idee van “performatieve cinema”: een continue uitwisseling van beeldmateriaal, script en gedachte waarin het cinematografische productieproces om zichzelf draait. Daarnaast is ze gefascineerd door rituelen en ceremonies en door wat in de etnografie de “periode van liminaliteit” wordt genoemd: een moment in een overgangsrite waarin de deelnemer zich tussen twee stadia bevindt. Hij kan zich niet langer identificeren met waar hij vandaan komt, maar heeft ook niet de sociale status waarnaartoe hij op weg is. Hij staat op een drempel. In SYB verkent Marlena dit idee door de periodes van liminaliteit in haar eigen leven te verbinden aan die van de andere drie kunstenaars.

Charlott Weise (1991, DE) beschouwt schilderen als een manier van schrijven. In haar schilderijen cirkelen abstracte of figuratieve vormen om belevenissen, ideeën en obsessies uit haar eigen leven. Charlott speelt in haar werk graag met het decoratieve of het patroon dat in de kunstgeschiedenis altijd werd gezien als iets frivools, iets minderwaardigs. Voor Charlott heeft dit decoratieve iets vrouwelijks; een actieve passiviteit. In SYB wil Charlott haar eigen proces van loslaten documenteren in tekeningen en schilderijen waarin ze emblematische, vrouwelijke hoofdrolspelers uit de geschiedenis en hedendaagse cultuur laat figureren in banale controversies.