Kunsthuis Syb

De Stille Revolutie van Rory Pilgrim (Groot-Brittanie, 1988) begint in Beetsterzwaag. “My House is Your House, Come Inside, You’re Welcome”; Voor de ramen van kunsthuis SYB hangen posters met leuzen die een evangelische ondertoon met zich meedragen. De voorbijgangers worden aangespoord om naar binnen te gaan en hun woorden om te zetten in daden; ‘Elkenien is wolkom’ (Iedereen is welkom). Met De Stille Revolutie brengt Pilgrim een eenheid tot stand tussen het mondiale en het lokale, en hun beider functies ten opzichte van elkaar. Het werk vraagt om een moment van rust, woorden, stilte en muziek om verandering te bevragen en samen te komen in de rurale omgeving van Beetsterzwaag.

Binnen het werk van Pilgrim worden historische vraagstukken, met een alomtegenwoordig karakter, teruggeplaatst in het heden. De maatschappelijke kwesties krijgen daarmee een nieuwe context, waardoor bestaande sociale posities opnieuw kunnen worden bevraagd. Door middel van het samenkomen in muziek en performance, gaat Pilgrim opnieuw de strijd aan tegen ideeën van wij-versus-zij en ik-versus-de-ander. De momenten die worden gecreëerd, nodigen uit tot individuele en collectieve contemplatie en brengen eenheid in diversiteit.

Hoewel Pilgrim zichzelf niet bestempeld als activist, wordt deze connotatie in meerdere van zijn werken duidelijk. Door het streven naar samenwerkingen, met een variatie aan groepen en individuen, worden nieuwe momenten gecreëerd die uitnodigen tot het collectief bevragen van sociale en politieke kwesties zoals: Can we leave things as they are? (Tiananmen Square never happened in Holland, 2010) en We moeten alle liefde beschermen (Love in Uganda, 2010). Met het oog op het bieden van een gelegenheid tot transformatie en revolutie, wordt de toevallige heterogene samenstelling van mensen, media en historie in het werk van Pilgrim samengebonden.

Het toepassen van het passief activisme van de menselijke stem, moet deze acceptatie en integratie bemoedigen. Daarmee heeft het vocale voor Pilgrim zowel een esthetisch doeleind, als een referentie naar de stem als een poltiek-, religeus- en machtgereedschap. Zijn scholing als muzikant, de zoon van een predikant zijnde en zijn aansluiting bij de Quakers, vormen persoonlijke aanleidingen voor het inzetten van geluid en stilte als medium. Hierbij wordt de spirituele functie van muziek ingezet om aan te sporen tot momenten van bezinning en transformatie: ‘a sound revolution’. De kracht van de menselijk stem, die in de huidige maatschappij vaker voor zijn negatieve vermogens wordt toegepast, brengt voor Pilgrim juist de mogelijkheid van het creëren van openheid en begrip. Geluid en de bewuste afwezigheid daarvan, vormen een middel om individuen en groepen samen te brengen, waarbij Pilgrim zichzelf manifesteert als moderator.

Voor de Stille Revolutie heeft Pilgrim in kunsthuis SYB een bibliotheek met een collectie aan boeken, tijdschriften audio en video bijeengebracht. Gepresenteerd op lange tafels, doet de ruimte denken aan een formele leeszaal. Maar wanneer de stukken zich meer openbaren, wordt duidelijk dat alle werken zijn gedateerd rond 1988, het geboorte jaar van Pilgrim. Daarnaast hebben ze een overlappende thematiek en gaan ze een relatie aan met sociaal kritische vraagstukken. Kwesties met betrekking tot homofilie, feminisme en raciale ideologie worden gerepresenteerd en gaan een persoonlijke relatie aan met de kunstenaar. Ze vormen niet alleen een collectieve inspiratie voor het werk, maar ook een mondiale context, waarin het leven van Pilgrim zich heeft voltrokken.

Het tweede deel van de Stille Revolutie bevindt zich buiten de muren van kunsthuis SYB, in het openluchttheater van Sparjeburd. Hier dragen de bewoners van Beetsterzwaag bij aan een muzikale performance, waar de opbouwende tonen van de blazers van het plaatselijke fanfarecorps Euterpe, worden afgewisseld met individuele woordelijke bijdragen, het dromerige timbre van de harp van Pilgrim en gewichtige rust. De herhalingen van de muzikale gedeelten, de gesproken woorden en de stiltes daartussen, vormen door hun repetitieve karakter eigen ritme; een nieuw ritueel wordt gecreëerd door systematische herhaling, waarin de aanwezigen een moment van rust, stilte en ruimte kunnen ervaren. De afwezigheid van het gebruik van een podium en de plaatsing van de sprekers en muzikanten ten midden van het publiek, dragen bij aan deze gezamenlijke contemplatie, waarbij Pilgrim zichzelf bescheiden achterin opstelt.

Met de Stille Revolutie vormt Beetsterzwaag de ruimtelijke context voor een nieuwe collectieve reflectie op verandering. In 2007 was Beetsterzwaag de achtergrond voor de kabinetsformatie van Balkenende IV. In afzondering van de constante beroering van de stad bracht het dorp de noodzakelijke onveranderlijke stilte voor het samenkomen van ideeën. In de Stille Revolutie, is het dorp opnieuw de achtergrond voor harmonie, waar door middel van het samenbrengen van enkelingen in een collectieve ervaring, heden, verleden en toekomst een plek krijgen in het “glocal” denken. Zo combineert Pilgrim in de muzikale compositie, twee nationale volksliederen – ‘Uit het dorp’ en ‘We moeten naar huis’. Het samenbrengen van deze hymnes, brengt het lokale vraagsstuk van Beetsterzwaag naar voren – Moeten we weg uit het dorp, of er juist naar terugkeren? De persoonlijke invulling van de twee sprekers, brengt de kwestie van verandering nog dichterbij en biedt de gelegenheid tot delen. Zo is de eerste spreekster een jonge inwoonster van Beetsterzwaag, die heeft besloten binnen korte tijd het dorp te verlaten. De tweede spreekster vormt haar lokale antithese en is een vrouw die twintig jaar geleden besloot de stad te verruilen voor het dorp. Met hun antwoorden op de vraag – Wat betekent verandering voor jou? – leggen de twee bewoonsters hun perspectieven bloot en wordt hun burgerlijke positie centraal gesteld.

Door het inzetten van de oude melodieën en het inbrengen van historische sociale kwesties, wordt duidelijk gemaakt dat thema’s uit het verleden kunnen terugkeren en een voedingsbodem zijn voor het heden en de toekomst. Verandering en revolutie kunnen ook ontstaan door terug te grijpen op oude idealen en historische kritiek. Met de Stille Revolutie presenteert Pilgrim een nieuw narratief met een historische prelude, waar verandering via het vormen van een eenheid, in een harmonieuze collage wordt voorgedragen. Door gebruik te maken van een grote diversiteit aan materiaal, zoals muziek, beeld, literatuur en video, wordt door Pilgrim een collectie van ideeën samengesmolten tot een moment van bezinning en revolutie waar iedereen welkom is.

DE STILLE REVOLUTIE
Rory Pilgrim
Projectperiode 6 april t/m 17 mei 2011

Deze recensie werd geschreven in het kader van het recensentenprogramma van SYB. De recensie mag rechtenvrij worden gepubliceerd mits daartoe vooraf toestemming is verleend door SYB.

Dit project wordt mede gefinancierd door de Mondriaanstichting en het Fonds BKVB.

Meer informatie:
Rory Pilgrim
www.rorypilgrim.com
E-MAIL