Kunsthuis Syb

De Hoofdstraat van Beetsterzwaag, vlak onder Drachten in Friesland, heeft een zekere reputatie opgebouwd als een plek die een omweg waard is.

Al jaar en dag huist op nummer 70 Kunsthuis Syb, vernoemd naar Sybren Hellinga die tot zijn dood in dit pand jonge kunst liet zien. De traditie wordt door een stichting voortgezet en sinds 1998 wordt een naar Hellinga vernoemde kunstprijs uitgereikt.

Even verderop, in het statige burgemeesterhuis op nummer 17, vestigde Fred Wagemans (eerder verbonden aan onder meer het Kröller-Möller Museum en het Stedelijk Museum in Amsterdam) een galerie waarbij hij doorgaans gevestigde kunstenaars als JCJ Vanderheyden toont.

Tussen beide kunstruimten bestaat collegiale banden. Zo zat Wagemans in de jury van de Sybren Hellinga Kunstprijs 2001 – naast onder anderen kunstenaar John Körmeling en Wim van Krimpen, directeur van het Haags Gemeentemuseum.

De prijs (vijfduizend gulden) voor kunstenaars die maximaal vijf jaar geleden hun opleiding hebben afgerond, ging dit jaar naar multimedia-kunstenaar Ray Moon. Van hem zijn in het Kunsthuis een video en een object te zien, naast het werk van de zeven andere genomineerden. Alle disciplines in de hedendaagse kunst – sculptuur, schilderkunst, fotografie, design en video-kunst zijn vertegenwoordigd. Maar ondanks die variatie in techniek, ademt de groepstentoonstelling gelijkgestemdheid uit.

Er is een onmiskenbare sfeer die aan de kunst van de jaren tachtig doet denken. Glamour, high-tech, felle kleuren, opdringerige formaten, of ironische verwijzingen naar de kunstgeschiedenis die nu doorgaans het beeld bepalen, ontbreken hier. Het was de jury er kennelijk om te doen om een ander facet te belichten, dat past binnen de vervallen en armetierige muren van het Kunsthuis. Innerlijke bewogenheid met onooglijke voorwerpen en met alledaagse situaties die zich aan de armere kant van de samenleving bevinden, dat overheerst hier. Neem bijvoorbeeld de winnende video van Ray Moon. Hij laat uit vodden en draden geknutselde poppen tot leven komen, die muziek maken op instrumenten die uit afval zijn samengesteld.

De klank die zij voortbrengen is schor en onaf. Gaandeweg verdwijnen de muzikanten uit beeld en komen de instrumenten tot leven in een maanlandschap uit een nachtmerrie.

Ontroerend en geheimzinnig is Rob Voermans sculptuur Brother, dat de uit afvalhout gebouwde schuilplaats van een dakloze lijkt. Galgenhumor spreekt uit de gefotografeerde beeldverhalen van Sebastiaan Fontein die de onhandige pogingen van een werkloze volgen om door nutteloze ‘uitvindingen’ op te vallen.

Een uitzondering in deze expositie waarin deernis en mededogen met mensen en voorwerpen naar voren komt, vormen de ontwerpen van Marcel Kan. Een zoekende nog zo te zien, laverend tussen het bruikbare, zoals sieraden, sjaals en bedrukte wandpanelen, en absurde voorwerpen als een siamese theepot.

Expositie genomineerden 2e Sybren Hellinga Kunstprijs.
Kunsthuis Syb, Hoofdstraat 70, Beetsterzwaag.
Zaterdag en zondag, 13.00-17.00 uur. Tot 13 augustus.