Kunsthuis Syb

Kunsthuis SYB nodigt je van harte uit voor ‘Het Lesbisch Continuüm’, de eindpresentatie van het project ‘Húsgenoaten: echo’s en sporen van een lesbisch archief’ op zondag 18 juni om 15:00 uur.

Tijdens de residentie van Pia Louwerens en Katinka van Gorkum bij Kunsthuis SYB onderzochten zij het Lesbisch Archief Leeuwarden en keken zij naar wat het betekent om dit archief in een artistieke context te ontsluiten.

Pia en Katinka zullen tijdens de eindpresentatie op zondag 18 juni in gesprek met Arnisa Zeqo iets vertellen over hun onderzoek, residency en werkproces. Daarna volgt een performatieve tour van de kunstenaars door hun echo van het archief.

Eindpresentatie:
zondag 18 juni 2023 om 15:00 uur.
Inloop vanaf 13:00 uur.

Het werk is te zien op:
zaterdag 17 en zondag 18 juni 2023
van 13.00 tot 17.00 uur.

In 1976 begonnen Henny Smid en Majo Georgie in hun huis in Leeuwarden aan een archief dat de lesbische geschiedenis documenteert. In 1981-1982 ging er een oproep door de gemeenschap ging om lesbische levens en ervaringen niet in de vergetelheid te laten raken. Dit leidde tot de oprichting van een constellatie aan regionale archieven waar dit Lesbisch Archief Leeuwarden er één van werd.

Het Lesbisch Archief Leeuwarden (L.A.L.), dat later het Anna Blaman Huis werd, omarmde voor hun verzamelbeleid gedurende de jaren ’80 het “Lesbisch Continuüm”: een politiek en literair concept dat werd geïntroduceerd door de radicale feministe Adrienne Rich. Aansluitend op de vrouwenbeweging omvat dit concept naast het bestaan van lesbiennes door de eeuwen heen ook familiale- en zorgbanden tussen vrouwen, vrouwen die op een of andere manier elkaar als levens- of bondgenotes verkozen en ander verzet van vrouwen tegen het heteropatriarchaat. De titel voor dit evenement refereert aan dit “continuüm”, dat paradoxaal zowel als kader en als vloeibaar spectrum opereert.

Het L.A.L. concentreerde zich op zichtbaarheid en versterking van de lesbische gemeenschap en maakte zichzelf onderdeel van de geschiedenis, door zelf evenementen te bezoeken, documenteren en archiveren. Pia en Katinka concentreerden zich tijdens hun residency vooral op de beginperiode van het archief, toen het zich nog in het woonhuis van Henny Smid bevond en de status van de materialen laveerde tussen gebruiksvoorwerp en archiefstuk.

Het L.A.L. koos er naar voorbeeld van de Lesbian Herstory Archives in New York voor om boeken op voornaam te ordenen, in verzet tegen het patrilineaire systeem van achternamen. In navolging van dit soort archivarische experimenten begonnen Pia en Katinka zich af te vragen of er zoiets kan bestaan als een queer archivarische methodologie. Wat valt er buiten de archivarische norm? Wat ontsnapt er aan de categorisering en de ordeningsprincipes van zelfs een lesbisch archief? Een archief concentreert zich noodzakelijkerwijs op documenten, wat ten koste gaat van bijvoorbeeld efemere handelingen en gebeurtenissen die als vergankelijk worden gezien. Deze ontglippen het archiveringsproces, of blijven als foto’s achter terwijl de handeling verdwijnt.

Met dit project reproduceren Pia en Katinka de handelingen van een archivaris, wanneer zij bij IHLIA of Tresoar bronnen zoeken, doorbladeren, inpakken, uitpakken en kopiëren, deze bij SYB op de computer herindexeren, informatie uitwisselen met COC Friesland, of tijdens open dagen de rol van baliemedewerker voortzetten. Een belangrijk onderdeel van deze praktijk is voor Pia en Katinka de affectieve relatie met het materiaal, een echo van de intimiteit uit de begindagen van het archief, waarbij zij putten uit hun band als huisgenoten. Bij hun archiveringsproces lieten ze zich leiden door de intieme en affectieve grapjes, gesprekken, herinneringen en gedachtes die het archief oproepen. Tussen de documentatie van archief-waardige evenementen spookt de ontkenbaarheid van niet-bewaarde praktijken, waaronder het repetitieve dagelijkse en huiselijke leven dat wellicht te saai of te onbelangrijk lijkt om te documenteren en archiveren, maar dat het continuüm garandeert.

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: