Kunsthuis Syb

Van 8 mei tot 18 juni zijn kunstenaar-onderzoekers Pia Louwerens en Katinka van Gorkum te gast bij Kunsthuis SYB, waar zij het voormalig Lesbisch Archief Leeuwarden onderzoeken en ontsluiten met artistieke methodes.

In 1979 begonnen Henny Smid en Majo Georgie in hun huis in Leeuwarden aan een archief dat de lesbische geschiedenis documenteert. In 1982-1983, nadat een oproep door de gemeenschap ging om lesbische levens en ervaringen niet in de vergetelheid te laten raken, leidde dit tot de oprichting van een constellatie aan regionale archieven, waar het Lesbisch Archief Leeuwarden, dat inmiddels twee kamers besloeg, er één van werd.

Sinds Pia en Katinka in 2012 samenwoonden in een atelierwoning in Den Haag, zijn ze met elkaar in gesprek over de kunstwereld, feminisme, parasieten, publieke ruimtes, het huis, de kat, de afwas en hun beider kunstpraktijken. Tijdens hun residency bij SYB gaan zij in op het idee van samenwonen; een begrip met een queer innuendo, omdat het werd en wordt gebruikt door (en voor) mensen die in een romantische relatie samenwonen maar dat niet met de buitenwereld willen of kunnen delen. Pia en Katinka werken tijdens hun residency met hun eigen archief van hun samenwonen en het samenkomen van hun kunstpraktijken, en de geschiedenis en het materiaal uit het Lesbisch Archief Leeuwarden.

Archiveren is een bepaalde relatie tot materialen en teksten waardoor deze leesbaar worden en toegankelijk blijven. Bij SYB onderzoeken Pia en Katinka hoe ze met het archief kunnen omgaan als ‘levend’ materiaal. Met methodes als kopiëren, citeren, nabootsen, en de re-enactment van het gevonden materiaal, zullen zij de “echo’s” en “sporen” van het archief zowel volgen als maken. Hierbij lopen performatieve presentaties en de verkenning van het fysieke materiaal van het archief door elkaar.

Hun doel is niet om een conclusie of een definitieve selectie en interpretatie van het materiaal te bieden, maar om juist de veranderlijkheid en het steeds opnieuw zien centraal te stellen. Zo wordt het archief een derde huisgenoot die in dialoog is met de omgeving in en om Kunsthuis SYB, sporen van vorige bewoners, bezoekers en Pia en Katinka’s kunstpraktijken.

Lesbisch Archief Leeuwarden

Het doel van het Lesbisch Archief Leeuwarden was om de lesbische emancipatiestrijd met informatie te ondersteunen, en streefde naar een zo gelijkwaardig mogelijke afspiegeling van achtergestelde groepen in de samenleving, met een nadruk op lesbische, gekleurde, en Joodse vrouwen en vrouwen uit de arbeidersklasse. Het archief werd al gauw te groot voor de huiskamer van Henny Smid, en in 1987 betrok het een pand in Leeuwarden, dat de naam Anna Blaman Huis kreeg. In het archief bevonden zich boeken, foto’s, affiches, buttons, cassettebandjes, scripties, kleding, wetenschappelijke publicaties en alles wat ook maar met de emancipatie van lesbische vrouwen en achtergestelde groepen in de samenleving te maken had. In 2013 werd het Anna Blaman Huis om financiële redenen gesloten, en werd het archief ondergebracht bij andere archieven zoals Tresoar in Leeuwarden en IHLIA in Amsterdam.

Over de kunstenaars

Tijdens hun vriendschap en hun samenwonen zijn Pia Louwerens en Katinka van Gorkum altijd in gesprek geweest over nieuwe paden tussen openstellen/tonen/exposeren aan de ene kant en innerlijkheid/privé/thuis aan de andere kant. In hun beider kunstpraktijken komen die thema’s op een andere manier tot uitdrukking.

Pia maakt performances waarin zij probeert te begrijpen hoe kunstwerk, kunstenaar en de (institutionele) context elkaar produceren. Zij stelt zich deze relaties voor als een intertekstueel netwerk, of script, waar zij middels performances, gesproken en geschreven tekst aan “mee kan schrijven”. Hierbij werkt zij veel met toe-eigening en (zelf)citatie, waarbij oude scripts terugkomen in nieuwe performances. Haar performances vormen zo hun eigen archief. Op deze manier probeert ze vormen van publicatie en expositie te ontwikkelen die geen transparantie of zichtbaarheid vereisen, maar daarentegen steeds meer lagen toevoegen aan het werk.

Katinka onderzoekt het idee van het huis en je thuis voelen door privéruimtes publiek te maken en het idee van het huis als stabiele basis juist op losse schroeven te zetten. Dit doet ze momenteel middels het medium schrijven. Onlangs deed ze onderzoek naar de Rotterdamse en openlijk lesbische schrijfster Anna Blaman, wat onder andere leidde tot een kortverhaal waarin de hoofdpersoon zich verschuilt in Blamans virtuele slaapkamer.

Oproep

Pia en Katinka zouden graag in contact komen met mensen die betrokken waren bij het Lesbisch Archief Leeuwarden, als organisator, vrijwilliger en natuurlijk als bezoeker. Heeft u meer informatie? Neem dan contact op met Katinka via vangorkum.katinka@gmail.com of stuur een e-mail naar info@kunsthuissyb.nl. Langskomen kan natuurlijk ook, van 8 mei tot en met 18 juni is Kunsthuis SYB geopend op zaterdagen en zondagen van 13:00-17:00.

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: