Kunsthuis Syb

We construeren onze realiteit in het vertellen van verhalen. En als er iets gebeurt wat niet strookt met ons verhaal, kunnen we dat meestal op de een of andere manier verpakken, verdraaien of gewoon negeren. “Alternative facts” te over. Maar soms gebeurt er iets dat zo drastisch verschilt van wat we onszelf hebben verteld dat alles wat we hebben opgebouwd dreigt in te storten. Toen in 2008 de banken vielen in IJsland, raakte het land niet alleen in een diepe economische recessie, ook het collectieve verhaal, de mythe, stortte in. Meer nog dan in een economische crisis belandde het land in een culturele crisis: de IJslandse collectieve realiteit bleek een illusie; een geconstrueerd verhaal.

Rosie Heinrich (1981, GB) is gefascineerd door dit proces van “self-storytelling” en hoe we taal hierbij inzetten. We always need heroes is Heinrichs doorlopend, multidisciplinair project waarin ze de psychologische en sociale dynamiek rond de IJslandse beurskrach onder de loep neemt. Over een periode van twee jaar interviewde Rosie Heinrich tientallen IJslanders over de steeds maar toenemende economische voorspoed voorafgaand aan de crash, over de desillusie die volgde en over hoe de IJslanders begonnen met het vertellen van een nieuw verhaal. Ze verzamelde de getuigenissen in een omvangrijk audioarchief naast een collectie van foto’s en video’s van (geperforeerde) landschappen en architectuur in IJsland, studio opnames, en een groeiende bibliotheek van boeken en artikelen.  Ze werkte intensief samen met een IJslands koor en Birna Bragadóttir die als verteller figureert en Heinrichs teksten voordraagt, zittend in het archief van de Nationale Bibliotheek van IJsland: “het huis van woorden en verhalen.” In haar videowerken komen alle elementen samen: opgebroken verhalen, zinnen, woorden, maar vooral ook het zuchten, het schrapen van de keel, het stokken van de stem en de pauzes waarin naar woorden wordt gezocht of waar woorden wegvallen.

Deze metadialoog wordt gemarkeerd door tekens en alternatieve teksten die worden geïntegreerd in de ondertiteling van het werk. Het zijn de bouwstenen van een verhaal en Heinrich versnijdt ze met de bouwstenen van een materiële cultuur: beelden van zand, klei, lava, steen en pigment. De videowerken (en het aankomende gelijknamig boek) zitten vol gaten, leegtes en ruimtes voor alternatieve interpretaties: momenten in sublieme retorica waarin spreker en toehoorder samen betekenis creëren, tussen de regels door.

In Kunsthuis SYB neemt Heinrich de tijd om het rijke archief van We always need heroes uit te pakken en te experimenteren met de gaten en leegtes en hoe de stem onze perceptie vorm kan geven. Daarnaast werkt ze samen met muzikant, componist en kunstenaar Katrin Hahner aan een videowerk geïnspireerd door een heel specifiek kenmerk van de IJslandse taal: het spreken van het woord “já” tijdens een inademing; een affirmatie die wordt uitgesproken alsof ze wordt ingeslikt, teruggenomen: “to eat one’s words, so to speak.”

Voor Zomaar Radio, het experimentele radiostation met een focus op Noord-Nederland maakt Heinrich een uitzending met Céline Matthieu, een van de schrijvers van het schrijversprogramma van Kunsthuis SYB. Hiernaast gaat ze in gesprek met Eduard Knotter, SYB’s vertaler en Fries taalkundige, over de kenmerken van het Fries, het innemen van woorden, en hoe een taal (en misvertalingen) een wereldperceptie vorm kan geven.

Met een focus op de rol van taal in de constructie van een collectief verhaal sluit de residency van Rosie Heinrich bijna naadloos aan op het thema van Leeuwarden, Culturele Hoofdstad 2018 en de tweede Triënnale van Beetsterzwaag (6 t/m 9 september): “iepen mienskip” (open gemeenschap).

De belangrijkste motieven in de Triënnale, het oeroude begrip van de “Almende” en het pseudorunenschrift de Oera Linda resoneren met concepten in We always need heroes. Van “self-storytelling”, geschiedvervalsing tot het openbreken van denkbeelden en ideeën over het landschap om gedeelde verantwoordelijkheid en gemeenschappelijkheid opnieuw te waarderen.

De eindpresentatie van de residency vindt plaats op zaterdag 14 april in Kunsthuis SYB in Beetsterzwaag. Het werkproces kan worden gevolgd op de website van Rosie Heinrich: www.rosieheinrich.net. De data voor de uitzendingen in samenwerking met Zomaar Radio worden binnenkort op onze website bekendgemaakt.

Rosie Heinrich woont en werkt in Amsterdam. Ze behaalde haar Masters in Fine Arts aan het Dutch Art Institute, waar ze deelnam aan het APRC Research Collective. Tegenwoordig is ze een fellow van THIRD Cycle Research Group van DAS Graduate School. In 2015 en 2016 verbleef ze 10 maanden in Reykjavik waar ze tijdens een residency bij SÍM, The Association for Icelandic Visual Artists, begon aan het langlopende project rond de IJslandse crisis: We always need heroes. Meer over Rosie Heinrich: www.rosieheinrich.info

Katrin Hahner woont en werkt in Berlijn. Ze studeerde 4 jaar aan de toneelschool, volgde haar masters aan de Akademie der Bildende Künste in Stuttgart en studeerde aan de Kunsthochschule Berlin Weissensee. Hahner is beeldend kunstenaar, muzikant (singer/songwriter aka Miss Kenichi) en performancekunstenaar. www.misskenichi.com
mede mogelijk gemaakt door: